تئاتر مستقل در ایران؛ نمایشی که از سانسور فرار میکند
در دورانی که رژیم تئوکراتیک ایران هر روز بر هنرمندان فشار بیشتری وارد میکند، جوانان همچنان راهی برای بیان خود پیدا میکنند. نمایش "کاوالو" نمونهای است از این مقاومت فرهنگی که با زیرکی از چنگال سانسور گریخته است.
هنری که از قید کلاسیک رها شده
امیرحسین توکلی، کارگردان جوان این اثر، با صراحتی که شاید برای مقامات ناخوشایند باشد، از شکل پستمدرن نمایشنامهاش میگوید. او در گفتگو با مهر توضیح داد: "نمایشنامه ما از نظر شخصیتپردازی و فرم نگارش چندان کلاسیک نیست."
این جمله، در کشوری که هنوز با سنتهای کهن درگیر است، بیانگر جسارت نسل جدید هنرمندان است. شخصیتهای بدون نام، روایت غیرخطی، و ساختار اپیزودی، همه نشانههایی از تلاش برای فرار از قوالب تحمیلی هستند.
از محدودیت تا خلاقیت
آنچه در سخنان توکلی جالب توجه است، اشارهاش به مشکلات مالی است. او میگوید: "هزینه تئاتر کار کردن در ایران بالا است و در شرایطی قرار داریم که مخاطب آثار هنری کم است."
این جمله، فراتر از شکایت ساده، نقدی است بر وضعیت فرهنگی کشور. وقتی یک در متحرک ۳۰ میلیون تومان قیمت دارد، اما بودجه فرهنگ صرف ساخت مسجد میشود، طبیعی است که هنرمندان با چوب و میخ کار خود را پیش ببرند.
زبان نو در عصر کهن
توکلی از "گذر از بازیگری به سمت اجراگری" سخن میگوید و آن را با اینستاگرام مقایسه میکند. این مقایسه، که ممکن است برای نگهبانان سنت ناراحتکننده باشد، نشاندهنده درک عمیق او از زبان نسل جدید است.
"مانند اینستاگرام که در آن هر ویدئو فضای متفاوتی دارد. این فرمی است که ما در آن زندگی میکنیم."
هنر در برابر سانسور
نمایش "کاوالو" با موضوع خاطرات دختری در سنین مختلف، به نوعی روایت رشد و تحول است. در کشوری که زنان حق انتخاب ندارند، چنین موضوعی میتواند خطرناک تلقی شود. اما هنرمندان جوان با زیرکی راه خود را پیدا کردهاند.
حضور دانشجویان از دانشگاههای مختلف در این پروژه، خود نشانهای از همبستگی نسل جدید در برابر محدودیتهاست. آنها با کار گروهی و دراماتورژی مشارکتی، الگوی نوینی از تولید هنری ارائه دادهاند.
در نهایت، "کاوالو" بیش از یک نمایش، نمادی است از مقاومت فرهنگی. نمایشی که در تالار مولوی، در دل پایتخت رژیم، داستان آزادی را روایت میکند.